Jo Baker - Dworek Longbourn

Literaturę typowo kobiecą u mnie znaleźć możecie rzadko, bardzo rzadko. Nie dlatego, że jestem uprzedzona, czy jej nie lubię, ale dlatego, że do większości książek nie ciągnie mnie nic lub prawie nic. Można powiedzieć, że jako gatunek wydaje mi się nieatrakcyjna, a by go zgłębiać w celach czysto poznawczych nie miałam nigdy odpowiedniej motywacji. "Dworek Longbourn" wydał mi się warty uwagi, ze względu na pomysł i rodzaj historii. Powieść-negatyw "Dumy i uprzedzenia".

Postaci znane z kart powieści Jane Austen zostają sprowadzone do roli tła, Jo Baker tworzy opowieść o służbie, która w "Dumie i uprzedzeniu" istniała, ale raczej jako duchy, niewymienieni często nawet z imienia, postacie oczywiste i nic nieznaczące. Bennetowie w "Dworku.." siłą rzeczy posiadają moc sprawczą - to wokół nich toczy się całe życie, również służby, ale dla czytelnika ich historia pozostaje bez znaczenia, nie ma szans stać się historią zrozumiałą, logiczną. Dociera w postaci strzępków, krótkich zdań, plotek - porażając banalnością, a jednocześnie ukazując bezsilność i podmiotowość Polly, państwa Hillów, Sary, Jamesa, czyli całej służby, która ma być nie tylko niezawodna, ale też niewidzialna, której człowieczeństwo jest niewskazane.

Minibooki Znaku - seria literacka

Tym razem, kolejny już raz chciałabym napisać o minibookach. Jak może wiecie, koncepcja tanich, krótkich, tematycznych minibooków, czy całych serii bardzo mi przypadła do gustu – polecałam już dwie serie ZNAKU (TU i TU). Dzisiaj opowiem trochę jednej z najnowszych - serii literackiej.

Po pierwsze kto pisze: Joanna Bator, Łukasz Orbitowski, Jakub Małecki, Jacek Woźniakowski, Stanisław Lem, Andrzej Muszyński. I co takiego pisze. Każdy minibook, to jeden autor i jedno opowiadanie, czy wypowiedź. 15-20 stron, krótka i reprezentatywna próbka. Zapewniam, choć może nie uwierzycie – te kilkanaście stron powie wam wiele o autorach, ich stylach, patrzeniu na świat. Większość autorów znam i cenię (mniej lub bardziej), każdego z nich odnalazłam, poczułam – wszystko co charakterystyczne, czym hipnotyzują i uwodzą zostało skondensowane i podane w wersji przystawkowej.

Witold Szabłowski - Tańczące niedźwiedzie. Reportaże z transformacji.

Do książki nie przyciągnął mnie ani temat, ani recenzje, ale kilka artykułów i wywiadów z autorem w których pięknie opowiadał o tańczących niedźwiedziach i „Tańczących niedźwiedziach”. Temat niedźwiedzi i bułgarskich niedźwiedników do mnie cały czas wracał i coraz bardziej fascynował, chciałam rozszerzyć to co usłyszałam i przeczytałam, zwyczajnie chciałam więcej.

W Bułgarii nie ma już niedźwiedników, byli jeszcze całkiem niedawno, ale już wtedy byli przybyszami z innego czasu, reprezentowali inny świat i porządek. Oswajali, tresowali, kompletnie łamali psychikę dzikich zwierząt, uczyli ich tańca, karmili czekoladą, „bawili” ludzi i przede wszystkim z tego żyli. A swoją więź ze zwierzętami nazywali miłością. Powstał jednak Park Tańczących Niedźwiedzi, rezerwat dla uwolnionych z niewoli niedźwiedzi, w którym.. no właśnie i tu pojawiają się schody. W którym wykastrowane, zdezorientowane, nieradzące sobie z nową sytuacją niedźwiedzie, miały po prostu przeżyć życie do końca. Z wolnością – której nie potrafiły zrozumieć, która niewiele im dała. Która była sztucznym tworem i która niszczyła niedźwiedzie, jeszcze skuteczniej niż to co znały od urodzenia, czyli niewola, czy raczej niezakamuflowana niewola.

Katarzyna Puzyńska - Więcej Czerwieni

Katarzyna Puzyńska, po debiutanckim „Motylku” bardzo szybko powróciła z kolejnym tomem cyklu – „Więcej czerwieni”.  Znów zabiera nas w podróż nad mazurskie jeziora, do wiosek i wioseczek – Brodnicy, Lipowa, Żabich Dołów. Można by rzec – wiosek i wioseczek zlanych krwią, już można naliczyć spokojnie 10 trupów, a cykl dopiero się rozkręca..

Po „Motylku” trudno było się domyślić czego tak naprawdę po autorce można się spodziewać, nieźle się zapowiedziała, znalazła niezłą niszę, dała pewien przedsmak, ale nie chciałam decydować się na żadne kategoryczne sądy. „Więcej czerwieni” daje nieco pełniejszy obraz. Puzyńska wraca do znanych nam postaci – Weroniki, Klementyny Kopp oraz Daniela Podgórskiego. Zresztą spina te postacie ze sobą dopiero pod koniec drugiego tomu (a było to coś, na co czekałam od samego początku). Klaruje, konkretyzuje, wskazuje konkretny kierunek – tego też szukałam od początku.

Jenny Lawson - Udawajmy, że to się nie wydarzyło (przeważnie prawdziwa autobiografia)

Któryś raz z rzędu książka autobiograficzna. Tym razem jednak w nieco innym kontekście. Jenny Lawson jest amerykańską blogerką, poza tym zwyczajną kobietą – z mężem, dzieckiem, dziwacznymi rodzicami, problemami. Mówiąc „zwyczajna” mam na myśli – nie jest znaną pisarką (już jest), dziennikarką, piosenkarką, nie skonstruowała samolotu, ani nie wylazła rewolucyjnego leku (itd.), ale życie przez nią opisane nie jest zwyczajne nawet przez moment. Mam życie, takie jak sobie opiszę – ta książka pokazuje jak wiele w tym zdaniu prawdy.

Jenny zabiera nas w podróż przez całe swoje życie, pokazuje najciemniejsze zakamarki i z detalami opisuje momenty, w których całą sobą chciała zapaść się pod ziemię. Pokazuje trudy i to jak sobie z nimi radziła i radzi, przedstawia rodzinę, przyjaciół, przede wszystkim siebie. Maluje świat tak kolorowy i niesamowity, że aż niemożliwe by był czymś zmyślonym. Uświadamia jak wiele zależy od optyki, od stosunku do siebie i innych, a także jak różne są ludzkie reakcje na życie.

eBuka 2014

Krótko i na temat!

Na pewno słyszeliście już o eBuce, ja ze swojej strony zachęcam Was natomiast do głosowania na ulubiony blog. Mój, czy inny - ulubiony. 

Zajrzyjcie na stronę: http://duzeka.pl/news/id_news/5793/ebuke_2014_czas_zaczac, znajdziecie tam niezbędne info i listę blogów biorących udział w konkursie - przy okazji może odkryjecie jakąś perełkę! 

Jak głosować? Bardzo prosto - wystarczy wysłać maila na adres: ebuka@duzeka.pl , w tytule zaś wpisać tytuł bloga (np. Niedopisanie ;) )

Zbigniew Masternak - Nędzole

Jaka jest współczesna polska emigracja? Kim są współcześni migranci? Z różnych stron się o nich pisze, wiele osób ma na ich temat coś do powiedzenia, ale oni sami niechętnie dzielą się przeżyciami. Czy to za pośrednictwem, czy też przez bezpośrednią relację. Wiem co mówię, pisałam na ten temat pracę magisterską, niełatwo było znaleźć chętnych do wywiadu. Dlaczego? Odpowiedź na to pytanie można znaleźć właśnie w książce "Nędzole" Zbigniewa Masternaka. Migracja nie jest kolorowa, wiąże się z problemami adaptacyjnymi, z degradacją, koniecznością przedefiniowania tożsamości. Nie stwarza dobrych warunków do refleksji, wyrywa z kontekstu, zawiesza w czasie, często stawia na przegranej pozycji.

Czy to jest coś, o czym chce się pisać - tworzyć relację z przegrania? Czy nawet wygrania - nieważne, będzie to opowieść o walce. Zbigniew Masternak napisał powieść autobiograficzną (4 część autobigraficznego cyklu), przy czym wyjechał z Polski z myślą, że swoją migrację opisze, potrafił od początku dystansować się od tego co się dzieje, od nędzy, trudności, wszelkiego złego. W trakcie swojego pobytu zebrał też historie innych - migrantów z różnych stron świata i rodaków. Opisując migrację nie upiększa, nie bagatelizuje, ale też nie wyolbrzymia i nie dramatyzuje. Z kolei pisząc o sobie nie zasłania się, nie chroni, nie stara wybielić, ani wygładzić ostrych brzegów. Jaka by nie była - pokazuje prawdę. "Nędzole" to przede wszystkim książka szczera i odważna.

Mateusz Czarnecki - Otwórz oczy, zaraz świt

Teo, to młody człowiek, który zdążył odnieść już na polu zawodowym spektakularny sukces - na pierwszy rzut oka ma wszystko - pieniądze, pracę, piękną kobietę. Jego życiu czegoś jednak brak - uświadamia sobie to podczas krótkiej podróży do Indii. W jej trakcie przypomina sobie o sobie samym - swoich marzeniach, pragnieniach. Uzmysławia sobie, że stał się sobie obcy, że droga, którą szedł do tej pory zaprowadziła go w miejsce, w którym wcale nie chciał się znaleźć.

Postanawia w swoim życiu coś zmienić, odnaleźć samego siebie i swoją drogę. Po powrocie do Polski, co prawda plan nieco się rozmywa, ale pasmo niepowodzeń na gruncie zawodowym bardzo ułatwia decyzję o kolejnym wyjeździe – Teo postanawia znów wyjechać do Indii, spróbować życia z Amirą – dziewczyną poznaną w Bombaju, która dla Teo stała się bodźcem do refleksji i która uświadomiła mu, że jego życie nie ma smaku, nie ma zapachu. Po przyjeździe spotyka go niestety kolejne rozczarowanie, a wszystkie plany związane z dziewczyną odchodzą w niwecz. Teo decyduje się na podróż – w głąb Indii, w głąb siebie, dopiero tu właściwie zaczyna się prawdziwa przygoda, cała historia. W ciągu kilku intensywnych miesięcy udaje mu się przeżyć więcej, niż przez całe życie. Udaje mu się odzyskać spokój, równowagę, zdefiniować siebie na nowo.

Zbigniew Pawlak, Jerzy A. Wlazło - Pęknięte miasto. Biesłan

3 września 2014 roku minęło 10 lat od tragicznych wydarzeń z Biesłanu, wydarzeń, które wstrząsnęły całym Kaukazem, Rosją, nie pozostawiając obojętnym również Zachodu. Największy atak terrorystyczny w Europie, większość ofiar to dzieci. Porażka każdej ze stron, plus trwający do dziś dramat całego Biesłanu. Ślad, który pozostał jest tak głęboki i wyraźny, że musi minąć kilka pokoleń, nim uda się go zatrzeć, wypracować nową normalność.

Biesłan, zjednoczony w czasie ataku, wspólnie rozpaczający przez pierwsze miesiące, pogrążony w żałobie niezależnie od tego, czy zginęło dziecko własne, czy sąsiada - przez te 10 lat dzielił się coraz wyraźną linią. Ci którzy stracili najbliższych uzyskali pomoc, wsparcie finansowe, psychologiczne. Pozostali cały czas trwają w dramacie, innym, ale nieustannie się pogłębiającym. Miasto obecnie boryka się z problemami będącymi pokłosiem działań mających pomóc miastu, pomóc podnieść się i w pewnym stopniu zapomnieć. Biesłan został potraktowany instrumentalnie, nikt z wielkich polityków nie dostrzegł dramatu ludzi i nie skupił się na niczym więcej, niż własne potrzeby. Po wielkiej solidarności, wspólnocie, a wcześniej zwyczajnym miasteczku, jakich na Kaukazie wiele, pozostała bieda, bezrobocie, wzajemne niezrozumienie, przerzucanie się winą.

Herbjørg Wassmo - Stulecie

Sto lat na norweskiej północy, w oczach i życiu kobiet. Świat surowy, ale też w swej surowości piękny i prawdziwy, szczery do bólu i krwi. Herbjørg Wassmo snuje opowieść, tym razem o swojej własnej rodzinie, tworzy swoją historię ze strzępków wspomnień, tego co przekazywane z pokolenia na pokolenie, marzeń i przeczuć. Pisze o sobie, swojej matce, babce oraz prababce. Opisuje historyczne zmiany i los kobiet, jak się okazuje – niemal niezmienny, ograniczony sztywnymi ramami i w którym dostępnych jest tylko kilka wariantów życia. Herbjørg Wassmo opisuje też zmaganie, próby wytłumaczenia rzeczywistości przed samym sobą. I ostatecznie – jak niewielkie znaczenie ma dla innych ten opis tworzony na własne potrzeby, by znaleźć siłę do życia, jak trudno jest zrozumieć i docenić przeszłość, szczególnie własną, zawsze pełną niedopowiedzeń.

Wokół głównych postaci i wątków, być może prawdziwych, Herbjørg Wassmo buduje historie fikcyjne. Zaskakuje osadzeniem swoich przodków w barwnym i pełnym emocji kontekście. Z charakterystycznym umiłowaniem szczegółów i wydobywaniem kropli sensu z każdej sytuacji, autorka kreśli portrety. Pokazuje co kryje się za fasadą, za spokojem, milczeniem, czy rozsądnymi czynami. Bohaterowie „Stulecia” jawią się jako otwarte rany, prawdziwi ludzie – robi z własną rodziną coś niesamowitego, tworzy spójną i pełną fantazję na jej temat, fantazję, która może mieć z jednej strony ogromną siłę sprawczą, z drugiej – ma niesamowitą wartość literacką.