Walerij Paniuszkin - Rublowka

Rublowka, to podmoskiewskie przedmieście, krótko przez autora określone "rezerwatem milionerów". Mieszkają tam Rosjanie najmajętniejsi i najbardziej wpływowi. Ale posiada ona swoją strukturę, i hierarchię, to nie tylko miejsce. O swoją pozycję na Rublowce trzeba walczyć i jej chronić, nigdy nie można być jej pewnym, jeden zły krok i można wpaść w przepaść. Mieszkańcy Rublowki toczą grę, w której stawką jest "wygrać życie". Reguły, jak i sama gra nie jest jawna, śledzić jest ją trudno, a jeszcze trudniej zrozumieć, czy opisać.

Właśnie takiego zadania podejmuje się Paniuszkin - próbuje zrozumieć zasady gry, wyróżnić różne figury, znaleźć zależności i przejść od szczegółu do ogółu - opisać ją w taki sposób, by ci którzy aktualnie grają nie byli najważniejsi - tak by stworzyć instrukcję obsługi Rublowki. 

Paniuszkin zaczyna od podstaw, od tego co widoczne gołym okiem, od opisu ruchów przeciętnych graczy. Im dalej, tym więcej mamy różnych zależności, zasad, zwiększa się stawka. Dodatkowo nie wszystko Paniuszkinowi udaje się rozgryźć. Kreśli obraz skomplikowany i niestety, mimo starań autora, rozłażący się w szwach.

Jerry Hopkins - Jim Morrison. Król Jaszczur

Kolejna, bardzo ładnie wydana i ciekawie się zapowiadające książka Wydawnictwa Anakonda, z serii Gwiazdy Sceny, tym razem dotycząca życia i twórczości Jima Morrisona. Napisana przez dziennikarza muzycznego, a prywatnie fana muzyka, o którym postanowił napisać książkę. We wstępie dowiadujemy się, że droga do jej wydania nie była usłana różami, a wydawcy kolejno tę pozycję odrzucali.. Czy słusznie?

Książka podzielona jest na dwie części. Pierwsza, to krótka biografia artysty, druga - wywiady. Myślę, że zasadnym będzie napisanie o tych częściach oddzielnie. Część biograficzna bardzo, bardzo mnie rozczarowała. I to zarówno jeśli chodzi o stronę merytoryczną, techniczną i językową. Napisana jest językiem bardzo prostym, wręcz potocznym, niestety - również nieciekawym. Językiem nieciekawym, o nieciekawych rzeczach, wyrywkowo i pochylając się nad kwestiami tak naprawdę nieistotnymi, szczególnie po tylu latach. Przez cały czas miałam poczucie chaosu, kompletnego pomieszania wątków, bezsensownie wydzielonych rozdziałów i braku rzetelnych informacji.

Joanna Bator - Ciemno, prawie noc

Joanna Bator po raz trzeci zabiera nas do Wałbrzycha. Tym razem jest to jednak zupełnie inne miasto, niż opisywane w poprzednich tomach tzw. trylogii wałbrzyskiej, czyli "Piaskowej Górze" i "Chmurdalii". Autorka tworzy powieść z wieloma elementami horroru, thrillera, czy powieści gotyckiej. Wprowadza duchy, zło pod postacią kotojadów oraz kilka realnych, lecz niemniej niepokojących postaci - fałszywych proroków, morderców, pedofilów, a wszystko to dopełnia duchami przeszłości, historią miasta, czy własnymi demonami poszczególnych bohaterów.

W poprzednich książkach Joanna Bator skupiła się na snuciu historii długich, niemających ani początku ani końca. Opisywała to co wydawało się jednolite i nieciekawe - blokowisko, tłum, pokazywała jego ludzką twarz i tłumaczyła. W "Ciemno, prawie noc" po raz kolejny mamy tłum i bohaterów bardzo wyrazistych, jednak tłum okazuje się złowieszczy, rozumiany wręcz socjologicznie, jako masa, bezwolna i nieracjonalna, zdolna do czynów wielkich, ale też strasznych, w której jednostka się zatraca i gubi swą sprawczość, czy podmiotowość. Tłum jest jednym bohaterem.

Luke Pearson - Hilda i Troll / Hilda i Nocny Olbrzym

Zachęcona dobrym przyjęciem "Jasia Ciekawskiego" i Waszymi poleceniami, postanowiłam kontynuować przygodę z komiksami dla dzieci i sprawdzić Hildę, którą wszyscy się zachwycają. Muszę przyznać, że urzekła nas od pierwszych stron, a nawet jeszcze wcześniej - komiks jest naprawdę pięknie wydany, zachwyca już jako przedmiot. Ale to co w środku przerosło wszelkie moje oczekiwania, szczególnie jeśli chodzi o reakcję młodego, ale o tym zaraz.

Hilda to (nie)zwykła dziewczynka, mieszkająca z mamą pośrodku niczego, w górach, gdzieś w Norwegii. Lubi rysować i mówi o sobie łowca przygód. Na swojej drodze spotyka przeróżne stworzenia zamieszkujące w pobliżu - drewniaka, leśne olbrzymy, elfy, trolle, puchy.. I nie można zaprzeczyć - ma przygody.

Donata Subbotko - W rozmowie

Donata Subbotko, jak w tytule - w rozmowie. Z mężczyznami - osobami, które na swój sukces pracowały długo i które śmiało można nazwać prawdziwymi gwiazdami. Sportu, estrady, kina, świetnymi reżyserami, aktorami, artystami kabaretowymi itd. Książka to 16 wywiadów z niezwykłymi osobami (Andrus, Englert, Gajos, Grabowski, Machulski, Marczewski, Marszałek, Mleczko, Młynarski, Niedźwiedzki, Olbrychski, Paskiowski, Piekarczyk, Seweryn, Tym, Wodecki) , dobrze znanymi, a jednak okazuje się - nie do końca.. Większość z nich to żyjące legendy, mające na swoim koncie wiele sukcesów, kultowe kreacje, ich nazwiska przywołują na myśl bardzo konkretne skojarzenia, każdy ich zna. W moim przypadku wielkim zaskoczeniem było to, że tak naprawdę o nich samych, jako osobach prywatnych wiedziałam niewiele. Na pewno nie są to gwiazdy lubiące się wywnętrzniać w kolorowych pismach i choć nie można zaprzeczyć ich wielkości, rzadko pojawiają się na pierwszych stronach gazet. Na swój wizerunek zapracowali jeszcze przed erą celebrytów i nadal ciężko pracują, ale w starym stylu, po cichu.

Dariusz Czaja (red.) - Inne przestrzenia, inne miejsca. Mapy i terytoria

"Inne przestrzenie, inne miejsca" to zbiór esejów napisanych przez antropologów kultury, filmoznawców, filologów, historyków, czy fotografów. Teksty zawarte w tomi nawiązują - mniej lub bardziej dosłownie - do koncepcji nie-miejsc (M.Auge), czy heterotopii (M.Foucault), których tu nie będę dokładnie tłumaczyć, ale które można rozumieć, jako miejsc, które zostały wyjęte z "porządku" - zapomniane, niechciane, trudne do zdefiniowanie, problematyczne białe plamy. Lub inaczej - miejsca, które powstają przez krzyżowanie się różnych dyskursów, tego co było, co jest, co zostało przejęte lub wykreowane. 

Książka podzielona jest na cztery części: Topografie podróżne, Miasta i okolice, Ruiny, rany, pustki oraz Ślady (nie)obecności. Teksty są bardzo zróżnicowane i przedstawiają wiele punktów widzenia, często nieoczywistych i bardzo odmiennych jeśli chodzi o sposób pisania. Dotyczą różnych zakątków świata i Polski, a ich wspólnych mianownikiem jest świeżość spojrzenia. Każdy z tekstów zachęca do analizowania przestrzeni, uświadamia, że obecnie nie można mówić o oczywistościach, czy o prostych liniach rozwoju, że przestrzeń jest palimpsestowa i nigdy nie funkcjonuje tylko w jednym kontekście.

Aleksander Pietraszunas - Trzy

Dziś króciutko chciałabym Wam zaprezentować siódmy z kolei tomik poezji, czy haiku Aleksandra Pietraszunasa. Maleńka, skromna książeczka, wydana przez Wydawnictwo Miniatura z Krakowa, które zawsze mnie urzeka swoimi wydaniami, tak kompletnie różnymi (zarówno jeśli chodzi o treść, jak i o formę) od tego co znaleźć można w księgarniach...

Poezję cenię, lubię czytać, ale bardzo trudno odnaleźć mi się w twórczości młodych poetów. Wracam do klasyków, czy do tych którzy w moich oczach są klasykami, jednak do nowości podchodzę zwykle nieufnie i niestety rzadko się do nich przekonuję. Pietraszunasa czytałam, a może raczej smakowałam przez niemal miesiąc, a to dużo - książka to 38 maleńkich stron, a na każdej z nich 6 wersów / 2 utwory. Chętnie czytałam wszystko po kilka razy, wracałam, odczytywałam na nowo, zastanawiałam się. Miałam problem z tym tomikiem, ale chciałam go rozpracować, zrozumieć, spróbować odczytać jako całość. 

Wojciech Tochman - Jakbyś kamień jadła

Wojciech Tochman porusza temat bolesny i dla Europy niewygodny, a w czasie kiedy autor zbierał materiały do książki również nie do końca przepracowany, bardzo aktualny. Tochman pisze o wojnie domowej w Bośni i Hercegowinie, związanej z czystkami etnicznymi, celującej w ludność cywilną, w wyniku której zginęły setki tysięcy osób, a niemal 2 miliony zostały uchodźcami. Nie sama wojna jest tu głównym tematem, ale to jak żyć po niej, jak żyć w świecie bez mężczyzn, bez domu, w ciągłym strachu. 

Książka po raz pierwszy ukazała się 7 lat po zakończeniu konfliktu, rzeczywistość zastana w Bośni jest zatrważająca, a rany ciągle otwarte. Wojna nie skończyła się wraz z zaprzestaniem walk, jest ciągle żywa i to nie tylko w pamięci. "Jakbyś kamień jadła" opowiada głównie o kobietach - żonach, matkach, często jedynych ocalałych z całej rodziny, dr Ewie Klonowski, antropolog starającej się oddać im choć kości. Mężczyźni w książce, to tylko wspomnienia. Zresztą jak zauważa autor, w Bośni wiele jest miejsc wyglądających na zamieszkałe tylko przez kobiety - choć akurat to wynika ze strachu mężczyzn przed karą, wielu z Serbów żyje w ukryciu, na wygnaniu.

Steve Wright - Banksy. Nie ma jak w domu

Kim jest Banksy, chyba nie muszę tłumaczyć - zaryzykowałabym stwierdzenie, że to jedyny artysta street artu, który rozpoznawany jest w całej Europie, czy USA i to nie tylko w kręgach zainteresowanych. Może nie każdy zna jego historię, czy jest o nim w stanie cokolwiek powiedzieć, ale kilka prac nie sposób ominąć, jak i choćby zdawkowych informacji. Co by o Banksy'm nie mówić - jest częścią popkultury.

Ja sama o postaci nie wiedziałam zbyt wiele, widziałam kilka jego prac, które mi się podobały; coś tam o nim słyszałam/czytałam. Chciałam jakoś tę wiedzę uporządkować i umieścić w jakimś kontekście. Książka Steve'a Wrighta wydała mi się idealna - jest to opowieść nie tylko o Banksy'm, ale też o Bristolu i środowisku artystycznym tego miasta. Czytając ją poznajemy kontekst historyczny graffiti i street artu, kontrowersje narosłe wokół tych tematów, a także poznajemy miasto, będące wyjątkowe jeśli chodzi o te środowiska i zjawiska.

Mirosław Kowalski - Szkatułka pełna Sahelu. Subsaharyjska ballada

Mirosław Kowalski - kardiolog ze Starachowic, a także podróżnik z pasją opisuje swoją wyprawę do krajów Sahelu - podróż przez południowe obrzeża pustyni. Podróż trwającą kilka tygodni, lecz daleko wykraczającą poza tradycyjną turystykę. "Szkatułka.." to zbiór 6 opowieści o ludach Afryki, o miejscach, ale też o podróżującym. Autor od pierwszych stron ujmuje prostotą opowieści, swoim otwarciem, chęcią jak najgłębszego przeżycia podróży, ale też rozwagą i refleksyjnością.

Po pierwsze książka pełna jest informacji - na temat historii, architektury, obyczajowości i obrzędowości. Nie jest to przepisywanie wiedzy książkowej - autor poznaje wszystko od wewnątrz, dopytuje miejscowych, swoich przewodników, wszystkich napotkanych na swojej drodze - porównuje, docieka, próbuje pojąć i znaleźć zależności. Czyni to trochę jak dziecko, zaczynając od zdziwienia. Potrafi odrzucić przyzwyczajenia, wiedzę i ograniczenia - wkracza do innego świata i nie ma oporów przed przyznaniem się do niewiedzy, postawienia wyżej przypadkowo napotkanego przechodnia. Dzięki temu otrzymujemy pasjonującą, zaskakującą, wielogłosową i wielowątkową opowieść o odwiedzonych miejscach i ludziach. Napisana jest językiem prostym, ale bardzo sugestywnym i świetnie korespondującym z wydarzeniami.