poniedziałek, 28 kwietnia 2014

Juli Zeh - Corpus delicti

Zawsze chętnie, z dużymi oczekiwaniami i wręcz z drżeniem rąk sięgam po antyutopie. Uwielbiam ten gatunek, w którym z założenie chodzi o coś więcej, a co zwykle skrywa się za ciekawą fabułą. Książka Juli Zeh porusza ciekawy temat - coraz większej medykalizacji wielu dziedzin życia, a przy okazji - jak to antyutopia zahacza o temat wolności, rozwoju, różnego rodzaju konfliktów, ewolucji wartości itd.

Przedstawiona w książce sytuacja jest skrajna. Życie i zdrowie jako największa wartość - nie brzmi to przerażająco, jednak w momencie kiedy życie sprowadza się do ciągłego dbania o ciało, kondycję; analizie poddawane jest wszystko - począwszy od składu powietrza w mieszkaniu, po skład tego co mieszkanie opuszcza kanałami, kiedy każdy człowiek wszczepiony ma chip, codzienne badania krwi i moczu to obowiązek, kiedy ciało i własne życie przestaje być własnością jednostki - wszelkie wzniosłe hasła zmieniają swój sens. 

sobota, 26 kwietnia 2014

Chevy Stevens - Nigdy nie wiadomo

Sara to kobieta o niełatwym charakterze - wybuchowa, impulsywna, ze skłonnością do obsesji. W życiu dokonywała niekoniecznie dobrych wyborów, szczególnie jeśli chodzi o mężczyzn, a jej relacje z rodziną są dalekie od dobrych. W końcu jednak udaje jej się "wyjść na prostą" - znajduje mężczyznę, z którym chce spędzić życie, który pokochał ją i jej córkę, coraz lepiej radzi sobie ze swoimi problemami zdrowotnymi, w tym psychologicznymi. Jest tylko jedna kwestia niedająca jej spokoju - jej biologiczni rodzice.

Sara przez całe życie wyobrażała sobie moment, w którym pozna swoją biologiczną matkę i ojca, moment w którym zrozumie swoje pochodzenie, coś jakby pojednanie po latach. Na kilka miesięcy przed ślubem decyduje się na podjęcie stosownych kroków, na własny użytek usprawiedliwiając się chęcią poznania historii medycznej. Zdecydowanie nie spodziewa się takiego odkrycia.. Okazuje się, że jej matka jest jedyną ocalałą ofiarą Kempingowego Zabójcy, nadal grasującego w Kanadzie i co roku odbierającego życie młodym kobietom. Sara jest owocem gwałtu, córką seryjnego mordercy. Informacja ta jest szokująca i ma ogromny wpływ na kobietę, jednak to dopiero początek koszmaru. Informacja przedostaje się do mediów, co komplikuje wiele spraw w jej życiu rodzinnym, ale przede wszystkim ma jedną konsekwencję - dowiaduje się o niej jej biologiczny ojciec, od którego wkrótce odbiera telefon.

czwartek, 24 kwietnia 2014

Egon Erwin Kisch - Jarmark Sensacji

"Jarmark sensacji" to kolejny tom wydany w serii Klasyka Dużego Formatu, dzięki której mamy szansę sięgnąć po reportaże sprzed lat, które na rozwój gatunku miały niemały wpływ i które okazały się ponadczasowe, nadal ważne. Muszę przyznać się, że o autorze nigdy wcześniej nie słyszałam - a wierząc Mariuszowi Szczygłowi, który do książki napisał wstęp Kischa znać powinien każdy i jest to oczywiste, koniec, kropka.

Egon Erwin Kisch - "najsłynniejszy reporter pierwszej połowy XX wieku" - jak czytam na okładce, nazywany "szalejącym reporterem", innowator, człowiek o ogromnej wyobraźni, lubiący puścić wodze fantazji podczas tworzenia swoich reportaży, reportażysta który był inspiracją dla kilku pokoleń reporterów - w tym Małgorzaty Szejnert, czy Ryszarda Kapuścińskiego. Autor 34 książek. "Jarmark sensacji" wydany po raz pierwszy już po śmierci autora, to po części reportaż, po części autobiografia. Kilka chronologicznie ułożonych felietonów na własny temat. Kisch wybrał ze swojego życia kilka historii i ukłożył je przedstawiając w taki sposób, by czytelnik otrzymał pewną esencję, wszystko to co zostawiło swój ślad.

wtorek, 22 kwietnia 2014

Sam Eastland - Czerwona Trumna

„Czerwona trumna”, to druga z cyklu książka o inspektorze Pekkali. Pekkala, zwany też Szmaragdowym Okiem służy Rosji – przed rewolucją był wierny carowi, obecnie podlega Stalinowi. Bez względu na własne sympatie i lojalności wierzy w służbę ojczyźnie, wyznaje zasadę, że im gorsza władza, tym większa potrzeba idealistów oddanych sprawie. Rosję widzi jako kraj trawiony od środka, autodestrukcyjny, który jeśli ma zostać zniszczony, to tylko sam przez siebie.

Akcja toczy się w przededniu wybuchy II Wojny Światowej, w przygnębiającym, napawającym lękiem, wręcz nierzeczywistym, zepsutym świecie Rosji. Jest to świat, w którym nie ma nic pewnego – w którym nawet słowo „nadzieja” nie ma racji bytu.  Pekkala – człowiek, który może wszystko, o którego losie decydować może jedynie bezpośrednio Stalin –  nawet on żyje w ciągłym strachu. Pociągi na Syberię kursują regularnie i pełne są ludzi, których jedyną przewiną jest krzywe spojrzenie, czy nieodpowiedni gest. W tym świecie ludzie na ulicach przemykają pod ścianami, a w domu przy drzwiach trzymają spakowane walizki.

czwartek, 17 kwietnia 2014

Marta Kisiel - Nomen Omen

Udało mi się w końcu sprawdzić czym zachwyca się tak wielu blogerów i o co chodzi z tą całą Ałtorką. Dlaczego "Nomen Omen" robi furorę? Swoją teorię mam i częściowo spróbuję ją tu przedstawić.

Główna bohaterka - Salomea Klementyna Przygoda - 25-letnie dziewczę, rude, blade i wysokie, z lekką nadwagą i skłonnością do urazów fizycznych wyrusza w świat - a właściwie zmęczona rodzinnym domem opuszcza Kotlinę Kłodzką w poszukiwaniu spokoju we Wrocławiu. Przygoda znajduje ją sama, jakby po nazwisku... Salka podejmuje pracę w uniwersyteckiej księgarni, wynajmuje pokój u starszej pani - wszystko jak trzeba. Ale nagle do akcji wkracza Niedaś - młodszy brat Salki, okazuje się, że wspomniana staruszka występuje w 3 egzemplarzach i w dodatku, że sióstr owych, z niewyjaśninych przyczyn, boi się pół Wrocławia. Na domiar złego Niedaś usiłuje utopić Salkę w Odrze - ot tak, bez powodu - a okazuje się, że siostra nie jest pierwszą ofiarą, a 3.

poniedziałek, 14 kwietnia 2014

Zofia Tołstoj - Pamiętniki

Po 46 latach Dom Wydawniczy PWN zdecydował się na wydanie wznowienia "Pamiętników" Zofii Tołstoj, żony Lwa Tołstoja. Zapiski, które znalazły się w książce (okrojone) obejmują całe dorosłe życie Zofii, cały okres małżeństwa. "Pamiętniki" to tak naprawdę dokument właśnie dotyczący małżeństwa, bardziej niż czegokolwiek innego, świadectwo kobiety, która bez reszty oddawa się mężowi, w imię zasad, a jednocześnie starała się zachować choć część samej siebie.

Tekst "Pamiętników" poza wartością, jaką jest świadectwo dotyczące życia Tołstoja, Tołstojów, osobistych zapatrywań itd. jest wartościową lekturą również z innej perspektywy. Jak echo, ciągle podczas czytania powracała do mnie myśl - to jest pamiętnik, zwykły pamiętnik, osobiste zapiski. W całej swej niezwykłości - jednak zwyczajnej kobiety, która wierzyła w tradycyjny model rodziny, która starała się dbać o dom, męża, służyć, być pomocną, dobrą itd.

sobota, 12 kwietnia 2014

Simon Beckett - Zapisane w kościach

W końcu udało mi się przeczytać drugi tom popularnej brytyjskiej serii, której bohaterem jest antropolog David Hunter. Pierwszy tom był dla mnie dość rozczarowujący, zwyczajnie przeciętny, w wielu miejscach powtarzalny, bohaterowie mnie nie urzekli, a sama książka dość powierzchowna. Założyłam jednak, że coś w książkach Becketta musi być, skoro robią taką furorę..

David Hunter po krótkiej praktyce lekarskiej na wsi postanawia wrócić do swojego zawodu i pracy w policji. Oddaje się mu bez reszty, kosztem życia rodzinnego, czy towarzyskiego. Praca, którą wykonuje wiąże się z licznymi podróżami i właśnie jedna z nich jest opisana w „Zapisane w kościach”. David zostaje wysłany by zbadać  spalone ciało znalezione na Runie – wyspie liczącej niespełna 200 mieszkańców. Mężczyzna przyjeżdża właściwie sam – nikt nie podejrzewa, że chodzi o morderstwo, więc w podróży Davidowi towarzyszy jedynie dwóch miejscowych, niezbyt doświadczonych policjantów oraz emerytowany inspektor - mieszkaniec Runy, który odkrył zwłoki.

środa, 9 kwietnia 2014

Pola Kinski - Usteczka

Pola, córka Klausa Kinskiego po jego śmierci, jako dorosła kobieta decyduje się na spisanie wspomnień dotyczących swojego dzieciństwa i okresu dorastania. Swoich relacji z ojcem, ale też z matką, macochą, ojczymem i wielu sytuacji, które odcisnęły na młodej dziewczynie ogromne piętno. "Usteczka", to historia okrutnie wykorzystanego dziecka, uprzedmiotowionej kobiety, złamanej, osamotnionej, bezsilnej dziewczyny, której nikt nie chroni, którą każdy na swój sposób wykorzystuje.

Pola Kinski nie stworzyła jednak książki jednowymiarowej, ani z drugiej strony mającej wywołać szok, brutalnej. Kobieta wręcz unika opisu scen seksu, nie ma tu żadnej litanii zarzutów. Jest za to dobrze skonstruowana autobiografia napisana w bardzo poetycki sposób, bez ścisłych ram, o bardzo powieściowej formule. Książka rozpoczyna się gdy Pola jest kilkuletnią dziewczynką, kończy się (nie licząc krótkiego rozdziału) gdy dziewczyna ma 19 lat i w końcu udaje jej się wyjść z toksycznej relacji, wyjawić wszystko co w sobie tłumiła przez 15 lat. Jednocześnie jest to moment, w którym Pola zaczyna normalnie żyć, ale z drugiej strony jest to moment, w którym sięga dna, zostaje kompletnie złamana, zniszczona. Zaczyna żyć, ponieważ alternatywą było tylko zrezygnowanie z siebie, metaforyczna lub rzeczywista śmierć. 

niedziela, 6 kwietnia 2014

Binyavanga Wainaina - Kiedyś o tym miejscu napiszę

Afryka to kontynent, o którym powstało wiele narracji opierających się najpierw na kolonialnych, później postkolonialnych schematach. Kontynent, któremu odebrano głos i tak naprawdę nigdy nie oddano. Dekolonizacja odbyła się na zasadach kolonizatorów i intelektualistów wykształconych w Europie, czy Stanach. To oni szafując wytycznymi - jak pisać, jak mówić, jak myśleć - tworzyli pośrednio i bezpośrednio kolejne narracje, wpływali na sposób myślenia o sobie samych mieszkańców wielu Afrykańskich państw i członków plemion.

Na tle tego głos Wainainy mocno się wyróżnia, jest stanowczy i kompletnie inny - oparty na prawdziwych doświadczeniach i krytyczny. Nie jest jednak prostą krytyką, czy kolejną dekonstrukcją, nie jest poprawny politycznie - ale jest własny i oryginalny, przełamuje schematy, do których świat zdążył się przyzwyczaić i które przyjął za właściwe i prawdziwe. Jego głos nie ma niczemu się przysłużyć, nie jest cenzurowany - a więc nie musi być jednowymiarowy, prosty, pozbawiony charakteru.

czwartek, 3 kwietnia 2014

Sophie Hannah - Chór sierot

Louise jest matką siedmioletniego Josepha, który otrzymał prestiżowe stypendium, dostał się do najlepszego chóru w kraju i zamieszkał w internacie. Taka rozłąka jest trudna, a dla Louise dodatkowo wiąże się z wyrzutami sumienia i ciągłym niepokojem. Do tego dochodzi złośliwy i hałaśliwy sąsiad, którego zachowania kobieta traktuje jako osobiste ataki na siebie, swoją rodzinę i ich wybory - z domu sąsiada dobiegają dźwięki muzyki wykonywanej przez chłopięcy chór, co według kobiety ma jej przypominać o "porzuceniu" syna. 

Kobieta cierpi psychicznie i fizycznie, powoli traci kontakt z rzeczywistością, rezygnuje z pracy, a syn i cisza stają się jej obsesją. Jej życie zaczyna się składać tylko z niewielkich przykrości, małych złośliwości. Jej mąż bagatelizuje problem, w połowie książki kobieta jest już totalnie rozchwiana emocjonalnie.

wtorek, 1 kwietnia 2014

Carl Bernstein, Bob Woodward - Wszyscy ludzi prezydenta

Po raz pierwszy w języku polskim wydana została historia chyba najbardziej znanego i rozpoznawalnego śledztwa dziennikarskiego. Chodzi o historię większości z Was znanej za pewno w wersji filmowej - śledztwa Boba Woodwarda i Carla Bernsteina i afera Watergate, której finałem była dymisja Nixona ze stanowiska prezydenta USA. O ile jednak film jest popularną, lekką i uproszczoną wersją, o tyle książka to zapis bardzo szczegółowy kilku lat pracy wielu dziennikarzy.

Jeśli ktoś chce poznać i zrozumieć co się wtedy wydarzyło i kto jaką odegrał rolę - nie dowie się tego z filmu. Książka z kolei ma wielką wartość historyczną i pozwala poznanie całego tła, choć przede wszystkim daje wgląd w to jak wygląda praca reportera śledczego i ukazuje rolę jaką mogą odegrać wolne media w chwili gdy dochodzi do nadużyć i zaniedbań na najwyższym szczeblu władzy.